Điều gì mang lại ý nghĩa cho cuộc sống, giúp chúng ta hạnh phúc, thỏa mãn, không bao giờ phải hối hận? Mô hình Ikigai là công thức giúp người Nhật tìm được điều đó…
Mỗi ngày, bạn đi làm với tâm trạng chán chường, không tìm được niềm vui trong công việc, chỉ mong sớm đến ngày nghỉ… Đó là câu chuyện nhiều người gặp phải, báo hiệu chúng ta nên đánh giá lại cuộc sống xung quanh và bản thân.
Ikigai là gì?
Trong tiếng Nhật, ikigai có nghĩa là “giá trị trong cuộc sống” và người Okinawa gọi nó là “lý do để thức dậy vào buổi sáng”.
Dựa trên niềm tin, trình độ và giá trị sống, mỗi người sẽ có những lý do khác nhau để làm động lực. Để tìm được “ikigai”, mọi người cần tự trả lời 4 câu hỏi:
Khi bạn làm việc không chỉ vì tiền, mà còn vì đam mê và năng lực của bạn được trả công xứng đáng, nó khiến cuộc đời bạn hạnh phúc hơn. Ikigai giúp con người chủ động tìm ra những điều bản thân thấy ý nghĩa để cuộc sống có giá trị. Con người có động lực hơn khi được làm những điều mình yêu thích và có khả năng.
Ikigai đã giúp người Nhật sống lâu
“Blue zone” là tên gọi chung cho những vùng đất có người dân sống thọ nhất thế giới. Okinawa, Nhật Bản là một trong những “blue zone” như thế. Dan Buettner, nhà báo, tác giả của nhiều cuốn sách best-seller đã đi khắp nước Nhật để tìm hiểu, tại sao người dân Okinawa nói riêng và người dân Nhật nói chung đều có tuổi thọ rất cao. Và Ikigai là một trong số những lý do quan trọng giúp họ làm điều đó.
Kết hợp với chế độ ăn uống tốt cho sức khoẻ và các mối quan hệ tương hỗ (được gọi là “moai”, nhóm khoảng 6 người bạn sẵn sàng giúp đỡ nhau như những người thân trong gia đình) ikigai giúp người dân Okinawa sống thọ hơn vì trao cho họ mục đích sống.
Thầy karate dạy võ cho mọi người, người ngư dân bắt cá cung cấp lương thực, các cụ già chia sẻ kinh nghiệm sống với con cái… những điều tưởng chừng như bình thường nhưng ở Okinawa được người dân làm một cách có ý thức. Họ ý thức được năng lực, điểm mạnh của mình đang san sẻ giá trị sống cho cộng đồng.
Tìm ra “ikigai” là hành trình không dễ dàng
Ikigai là một trong những chìa khóa lý giải vì sao người Nhật say mê công việc, ngay cả khi đã 70-80 tuổi vẫn tiếp tục cống hiến. Ikigai cũng là nguyên nhân quyết định đến tuổi thọ và sự hài lòng trong cuộc sống. Với người Nhật, khi không cảm nhận được Ikigai, dù đang ở đâu làm gì cũng không thấy niềm vui, dễ mệt mỏi, lười hành động, lười suy nghĩ, dẫu có cố gắng sống tích cực vẫn không thể vượt qua cảm giác chán nản.
Midori Kotani, nhà nghiên cứu của Học viện Nghiên cứu Cuộc sống Dai-ichi đã khảo sát 800 người trong độ tuổi từ 30-39 để tìm hiểu về hành phúc. Kết quả, mọi người có khuynh hướng không vui khi so sánh mức độ hạnh phúc của mình với người khác. Thay vì dựa vào yếu tố chủ quan như sức mạnh kinh tế hay tình trạng xã hội, việc tập trung vào giá trị của ikigai đã trở thành chìa khóa dẫn đến sự hài lòng.
Ikigai của bạn là gì? Bạn sinh ra để làm gì? Bạn có đam mê gì? Và bạn có món quà nào có thể trao cho thế giới? Việc tìm kiếm giao lộ giữa những điều này có thể giúp bạn sống một cuộc sống hạnh phúc và có ý nghĩa
Cho dù công việc hàng ngày có lặp lại đến đâu, chúng ta vẫn không phải là những con robot, bởi chúng ta đều là con người và có cảm xúc của riêng mình. Và cảm xúc thì rất dễ gây ảnh hưởng tới chất lượng công việc của bạn. Do vậy, tôi thường cố gắng giữ bình tĩnh và vui vẻ trong 80-90 phút đầu tiên trong ngày của tôi. Điều này làm giảm lo âu và làm cho bạn hiệu quả hơn trong công việc.
Các nghiên cứu cho thấy việc bạn bắt đầu một ngày thế nào có tác động rất lớn đến năng suất làm việc. Bạn sẽ trì hoãn và thiếu tập trung hơn khi bạn đang ở trong một tâm trạng xấu.Còn khi bạn cảm thấy hạnh phúc , năng suất lao động của bạn sẽ cao hơn, vì thế chúng làm cho bạn thành công hơn. Do vậy, hãy bớt suy nghĩ về công việc đi và cố gắng kiểm soát cảm xúc của bạn.
Điều này có vẻ giống như ”nhiệm vụ bất khả thi” cho nhiều người vậy. Tôi đã phỏng vấn rất nhiều CEO thành đạt nhưng chưa từng có ai khuyên rằng: “Hãy dành nhiều thời gian hơn với email của bạn.”Vậy tại sao kiểm tra hòm thư điện tử vào buổi sáng lại là điều không nên?
Bởi bạn sẽ đánh mất thế chủ động của mình khi đọc các email đó. Lý do nằm ở việc bạn sẽ phải phản ứng, hồi đáp lại những yêu cầu trong email và điều này sẽ ảnh hưởng tới cả ngày làm việc của bạn. Do đó, bất cứ khi nào có thể, hãy trì hoãn việc ”check” email trong vòng 1 hoặc 2 giờ đầu tiên của ngày làm việc. Bạn sẽ ngạc nhiên về mức độ hiệu quả của việc này cho mà xem.
Các nghiên cứu cho thấy email làm tăng stress, có thể khiến bạn nghiện nặng các loại rượu và thuốc lá và kiểm tra email thường xuyên có thể giảm chỉ số IQ của bạn đi 10 điểm. Liệu bạn còn muốn dính dáng đến ”chất gây nghiện” này khi bắt đầu một ngày mới? Quyết định là của bạn.
Nhiều người thường hỏi tôi rằng “Tại sao chúng ta không thể hoàn thành tất cả công việc?” Câu trả lời thì vô cùng đơn giản: ”Bạn đang làm quá nhiều thứ một lúc”. Nếu bạn muốn cảm thấy hiệu quả hơn, hãy tự hỏi bản thân: “Liệu mình có cần làm tất cả những điều này trong hôm nay?”
Chúng ta thường tiến hành công việc một cách nhanh hơn vì nghĩ rằng sẽ giúp quản lý thời gian tốt hơn và tăng năng suất trong công việc. Mà thực tế cho thấy thì phần lớn những điều mà mọi người làm một cách nhanh chóng lại là những điều không thực sự quá cần thiết. Do đó, hãy chỉ chú tâm vào những việc quan trọng nhất mà thôi.
Khả năng tập trung là một điều vô cùng cần thiết cho bất kỳ ai bởi nó giúp chúng ta làm việc hiệu quả hơn cũng như thường mang lại kết quả cao hơn. Tuy vậy, cuộc sống hiện đại ngày nay đang làm hỏng khả năng tập trung của con người. Hằng ngày, có đến hàng trăm thiết bị điện tử bắt mắt, những quảng cáo ”giật gân” hay những hình ảnh màu mè bủa vây lấy bạn 24/7.
Cách tốt nhất để lấy lại sự tập trung là ”cách ly” bản thân mình ở đâu đó và tránh xa tất cả những thứ ”nhấp nháy” ra khỏi bạn. Nếu có thể, hãy cố gắng bài trí phòng làm việc của bạn càng đơn giản càng tốt, đi vào đó và đóng cửa lại. Rất nhiều nghiên cứu cũng cho thấy rằng cách dễ nhất và mạnh mẽ nhất để thay đổi khả năng tập trung là thay đổi môi trường xung quanh bạn.
Có thể bạn chưa biết nhưng rất nhiều các CEO hàng đầu thường bắt đầu một ngày mới bằng cách làm việc 90 phút ở nhà trước khi tới văn phòng bởi đây là lúc họ có cơ hội tập trung cao nhất. Tính trung bình, các CEO thường bị gián đoạn ít nhất 20 phút một lần tại nơi làm việc bởi các cuộc điện thoại hay từ nhân viên của họ.
Nhiều người thường thức dậy và ”hoảng loạn” khi không thể nhớ nổi những việc ưu tiên cần làm cho ngày mới để rồi sau đó là cả một ngày dài bận rộn nhưng công việc lại chẳng đi đến đâu. Vì thế, hãy xác định một đến hai việc quan trọng nhất mà bạn sẽ làm vào buổi tối của ngày hôm trước hay lập một danh sách những việc cần làm vào cuối ngày làm việc.
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng khi viết cụ thể những điều cần làm ra giấy, khả năng bạn sẽ hoàn thành những việc đó cũng cao hơn. Ngoài ra, điều này cũng giúp bạn giảm sự lo lắng và tận hưởng buổi tối sau một ngày bận rộn. Bạn thấy đấy, chỉ cần một cây bút chì và một quyển sổ, cuộc sống của bạn đã nhẹ nhàng hơn nhiều rồi.
“Tiếng Pháp nghe hay quá! Nhớ năm đó, mình cũng đã từng đăng ký môn học một lớp phụ đạo tiếng Pháp rồi, có điều chẳng kiên trì được bao lâu, ôi…”
“Sau khi tốt nghiệp, tôi thấy nghề kế toán kiếm tiền tương đối dễ, định thi lấy cái chứng chỉ kế toán, sách cũng mua rồi nhưng học được mấy bữa lại gạt sang một bên, rồi lại quên béng chuyện này. Giờ mấy quyển sách đó vẫn còn nằm trên kệ sách kìa”.
“Tất niên công ty năm nay tôi định biểu diễn một màn múa đơn, nhưng mới tập được mấy hôm lại thấy nản, không muốn tập nữa”.
…….
Trong cuộc sống, những câu đối thoại dạng này thường xuyên xuất hiện. Vì hiếu kỳ, rất nhiều người nảy sinh hứng thú với những thứ mới lạ, nhưng chỉ cần tiếp xúc tìm hiểu, sau khi sự mới lạ qua đi phần lớn họ nhanh chóng đánh mất hứng thú và nhiệt tình ban đầu, hoặc là làm việc qua loa tắc trách, hoặc là vứt sang một bên không thèm để ý đến. Đây chính là những người chỉ nhiệt tình được năm phút mà mọi người thường nhắc đến, họ không vượt qua được cuộc khảo nghiệm của thời gian, để rồi đành phải lướt qua vai thần tài.
Còn những người có thể giữ được sự đam mê lâu dài, sẽ không dễ đánh mất hứng thú và nhiệt tình ban đầu, họ có niềm tin vững chắc và sự kiên trì đến cùng. Chính vì thế mà họ có thể đạt được mục tiêu ban đầu của mình.
Trên con đường theo đuổi sự giàu có, người nghèo thường chỉ có năm phút nhiệt tình, còn người giàu lại luôn giữ được ngọn lửa nhiệt tình lâu dài.
Đam mê là một phẩm chất tốt đẹp. Những người giàu từ xưa đến nay chẳng có ai là không có đam mê lâu dài. Trong đó, một trong mười nhà tài phiệt lớn của Nhật Bản, Kiyoshi Sagawa người sáng lập “Sagawa Express” là một ví dụ điển hình.
Kiyoshi Sagawa sinh năm 1922 trong một gia đình địa chủ lớn ở Nhật, từ nhỏ đã được nuông chiều, có cuộc sống sung sướng. Tuy nhiên, năm Kiyoshi Sagawa 8 tuổi mẹ ông bệnh nặng qua đời. Không lâu sau cha lại lấy một giáo viên tiểu học làm vợ.
Sự xuất hiện của mẹ kế đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời của Kiyoshi Sagawa. Kiyoshi Sagawa tính tình ngang bướng rất ghét mẹ kế, còn mẹ kế nghĩ đủ cách ngược đãi, không cho ông ăn cơm.
Sau khi đi học Kiyoshi Sagawa vô cùng bướng bỉnh, cho dù không được học hành đàng hoàng, nhưng nhờ vào sự thông minh ông vẫn thi đậu trường điểm trong huyện. Do bất mãn với nội quy nghiêm khắc của nhà trường, 15 tuổi Kiyoshi Sagawa thôi học bỏ nhà ra đi, tự kiếm tiền nuôi sống bản thân.
Ở Onomichi, Kiyoshi Sagawa đi làm bốc vác cho công ty vận chuyển MaruHajime. Cũng ở đó, lần đầu tiên Kiyoshi Sagawa tiếp xúc với ngành vận tải, ông lập tức yêu thích công việc này. Sự yêu thích này của Kiyoshi Sagawa không phải chỉ là nhiệt tình trong năm phút mà ông muốn theo đuổi nó cả đời.
Dù công việc rất cực khổ, nhưng Kiyoshi Sagawa tràn đầy đam mê nên làm việc rất vui vẻ. Ông giống như miếng bọt biển, mặc sức hấp thu đủ các kiến thức, cũng từ đó ông hiểu rõ nhu cầu của khách hàng là cơ sở sinh tồn của một doanh nghiệp.
Năm 1957, Kiyoshi Sagawa tràn đầy nhiệt huyết đã dựa vào kinh nghiệm phong phú của mình thành lập “Sagawa Express”. Thời gian đầu lập nghiệp, khách hàng của Kiyoshi Sagawa rất ít, để liên hệ công việc Kiyoshi Sagawa chạy đi gõ cửa từng hộ bán sỉ giữa Tokyo và Osaka hỏi xem họ có cần công nhận vận chuyển không, và bị từ chối hết lần này đến lần khác.
Cho dù vậy, đam mê lập nghiệp của Kiyoshi Sagawa không hề suy giảm, ông vẫn tin chỉ cần kiên trì nhất định sẽ thành công. Ông trời không phụ lòng người, sau 45 ngày bôn ba khắp nơi, cuối cùng Kiyoshi Sagawa cũng nhận được đơn hàng đầu tiên.
Từ đó, đơn hàng của Kiyoshi Sagawa càng ngày càng nhiều, tình hình kinh doanh của Sagawa Express dần có chuyển biến tốt. Kiyoshi Sagawa trân trọng từng đơn hàng một, những đơn hàng khó khăn mà các công ty bốc xếp khác không nhận ông đều nhận.
Nhờ Kiyoshi Sagawa chăm chỉ kinh doanh, chuyện làm ăn của Sagawa Express ngày càng phát đạt. Năm 1960, Công ty trách nhiệm hữu hạn Sagawa Express chính thức thành lập và trong một thời gian ngắn đã phát triển nhanh chóng, doanh thu mỗi năm hơn 300 tỷ Yên, trở thành doanh nghiệp số một Nhật Bản.
Ngày nay, Sagawa Express đã có hơn 20,000 chiếc xe, lượng hàng hóa kinh doanh mỗi năm 1.2 tỷ linh kiện, doanh thu đạt 80 tỷ Yên, hơn nữa còn có rất nhiều chi nhánh ở khắp nơi trên thế giới.
*Trích nội dung cuốn “Sự Khác Biệt Giữa Người Giàu Và Người Nghèo”, tác giả Thái Phú Cường.
Ngày nọ, có một người nghèo gặp Thượng đế, anh ta than thở về sự nghèo khó của mình và bày tỏ sự ngưỡng mộ người giàu. Sau khi nghe xong Thượng đế hỏi: “Con có biết vì sao con lại nghèo không?” Người nghèo không cần suy nghĩ, lập tức trả lời: “Vì con không có tiền!”. “Nếu có tiền thì sẽ giàu có sao?”, Thượng đế tiếp tục hỏi. “Đương nhiên, có tiền con sẽ là người giàu có”, người nghèo nói.
Nghe xong câu trả lời của người nghèo, Thượng đế bèn bảo: “Được, giờ ta cho con một triệu bảng Anh để con trở thành người giàu. Nếu sau 5 năm, con vẫn là người giàu, đến lúc đó ta sẽ cho con thêm một triệu bảng Anh”. Người nghèo vô cùng vui mừng, lập tức đồng ý.
Người nghèo nghĩ mình đã là người giàu có thì phải có cuộc sống của người giàu, nên anh ta cầm một triệu bảng Anh mà Thượng đế cho đi mua một căn biệt thự cao cấp trong khu nhà giàu, sau đó lại mua thêm một chiếc xe Benz và thuê lái xe, lại đến khu thương mại mua quần áo hàng hiệu, rồi thuê người giúp việc, đầu bếp, bắt đầu cuộc sống của người giàu theo quan điểm của mình.
Chưa đến hai năm sau, người nghèo đã xài hết một triệu bảng Anh. Vì không có tiền trả lương, tài xế, người giúp việc và đầu bếp lần lượt xin nghỉ việc. Để nhận được thêm một triệu bảng Anh, người nghèo thấy mình phải tiếp tục duy trì cuộc sống giàu có, thế là anh ta bán chiếc Benz, đổi sang chiếc Toyota, lấy tiền thuê người giúp việc và tài xế, tiếp tục ra vào những nơi giải trí cao cấp.
Hai năm sau, cuộc sống xa hoa đã khiến người nghèo trắng tay. Không còn cách nào khác, người nghèo đành phải bán ngôi biệt thự, đi ở khách sạn, tiếp tục cuộc sống giàu có.
Cuối cùng đã đến ngày hẹn, người nghèo lại xuất hiện trước mặt Thương đế giống 5 năm trước. Anh ta hối hận nói với Thượng đế: “Thượng đế ơi, xin hãy cho con thêm một cơ hội, chắc chắn con sẽ trân trọng một triệu bảng Anh này, sẽ cần cù tiết kiệm”.
Thượng đế cười lắc đầu, “Ta đã hứa rồi, nếu sau 5 năm con vẫn là người giàu, ta sẽ cho con thêm một triệu bảng Anh. Nhưng đáng tiếc, bây giờ con vẫn là một người nghèo”.
Người nghèo muốn khóc mà không ra nước mắt, ngẩng mặt thở dài: “Làm người giàu khó vậy sao?”.
“Nếu con thật sự là một người giàu, lúc đầu khi ta đưa cho con một triệu bảng Anh, sau 5 năm con sẽ hào phóng đưa cho ta một triệu bảng Anh. Nếu con là người nghèo, lúc đầu khi ta đưa cho con môt triệu bảng Anh, sau 5 năm con vẫn chỉ có hai bàn tay trắng và xin ta thêm một triệu nữa. Người nghèo luôn khao khát cuộc sống của người giàu, nhưng lại không biết người giàu chân chính không bao giờ lãng phí, họ vẫn sống tiết kiệm”, Thượng đế nói xong, quay người rời đi.
Nếu chỉ đơn thuần thích dáng vẻ của người giàu, ngưỡng mộ túi tiền căng phồng mà không nỗ lực làm giàu, biến mình thành người giàu, cuối cùng bạn sẽ chẳng thể thoát khỏi số nghèo. Giống như người nghèo trong câu chuyện, anh ta oán trách sự nghèo khổ của mình, ngưỡng mộ sự giàu có của người giàu, luôn nghĩ rằng người giàu đều sống xa xỉ, thế nên anh ta không hề do dự tiêu hết một trăm triệu bảng Anh mà Thượng đế trao cho, sau 5 năm anh ta nghèo lại hoàn nghèo.
VP Hà Nội: Tòa nhà An Bình, số 1 đường Trần Nguyên Đán, KĐT Định Công,Hoàng Mai, Hà Nội
VP HCM: 273/10 Tô Hiến Thành, Quận 10, TP. Hồ Chí Minh
0865.414.296
trungnt.4a@gmail.com